Skip to content

Gust de Wit

Samenvatting

Gust de Wit beschrijft hoe hij in 1983 het Passantenproject bij de GGD Amsterdam opzette als reactie op het drugstourisme rond de Zeedijk, waarbij buitenlandse drugsgebruikers alleen nog methadon kregen voor terugreis naar hun land of bij medische problemen, terwijl vooral buitenlandse sekswerkers met complexe problematiek zoals zwangerschappen, mishandelingen, tuberculose en hepatitis werden geholpen in een laagdrempelige setting waar verpleegkundigen via dagelijks contact vertrouwen opbouwden om verborgen medische problemen zoals spuitabcessen te kunnen behandelen.

Gust de Wit vertelt over Passantenkliniek
0:00 / 0:00

Maar in de tijd was het zo dat iedere harddrugsgebruiker die zich meldde bij de GGD in Amsterdam, die kreeg gewoon methadon. Dus het was als het ware een enorme aanzuigende werking, ook op drugstourisme, want je had natuurlijk ook de Zeedijk, waar het best wel een behoorlijk drukke bedoeling was qua harddrugsgebruikers. Ja, daar liepen ook ontzettend veel buitenlanders door en die kregen rond en die kregen ook van de GGD allemaal maar methadon.

Nou ja, toen ik in 1983 kwam, liep dat totaal uit de hand en al vrij snel werd er vanuit de gemeente toen gezegd, daar moet wat mee gebeuren met al die buitenlanders, die hebben hier niks te zoeken, die waarom krijgen die methadon, die blijven hier allemaal plakken, weg ermee.

En toen vroeg mijn baas aan mij en aan een collega, Quirinus van Arnhem, een arts van de GGD, of wij het passantenproject hebben wij eigenlijk toen opgericht. Toen wij daar iets aan gebeuren, eerst het buitenlanders spreekuur en dat noemden we toen het passantenproject.

Nou, we hebben zelf maar eigenlijk de beleidskaders bedacht, want van hogerhand kregen we niks mee. Maar wij bedachten buitenlanders, of laten we zeggen mensen uit steden die niet in Amsterdam ingeschreven staan, die kunnen alleen methadon krijgen. Als ze besluiten om terug te gaan naar het land van herkomst, kunnen ze voor de reis een methadon krijgen, zodat ze zonder afkick kunnen terugreizen. Of als ze een medisch probleem hebben, en het moet hier behandeld worden, kunnen ze gedurende behandeling methadon krijgen.

Nou, dat sloot eigenlijk heel goed aan en dat ging heel goed. En eigenlijk dus door die passanten, nou die buitenlanders en die uit steden repatriëren en voor de terugreis methadon geven, dat is niet zoveel werk. Maar die buitenlandse meiden die in de prostitutie, en later ook jongens, die kwamen bij ons en die hadden veel meer problemen. Met ongewenst zwanger, ja, nou mishandelingen en verkrachtingen, weet ik van wat natuurlijk allemaal, dat soort ellende. Maar ook onder de doelgroep, dat gold trouwens ook voor alle verslaafden, tuberculose, hepatitis, seksueel overdraagbare aandoeningen. Nou, dat hele pakketje, dat was werk aan de winkel. En daar zijn wij mee in de tijd aan de slag gegaan. In samenwerking met de Valeriuskliniek, wel.

Nou, de wachtkamer op zich. We hadden een folderkast en we hadden een koffiezetapparaat, of tenminste, nee, een koffieautomaat. Waar ze voor een paar dubbeltjes een kopje koffie konden trekken. Er waren wc’s, ze konden zich daar even opfrissen en zo. Nou, volgens mij hadden we geen douche, dat zat er hard. Maar goed, dat was op zich al een fijne plek waar ze rustig met elkaar even konden zitten.

En de verpleegkundigen aan de balie hadden, doordat we, die mensen hier toch bijna dagelijks, toch een soort vertrouwensband opgebouwd. En die konden makkelijk toch uitleggen, heel simpel hoor, allemaal van, joh, kijk, ik geef me even een voorbeeld. Als er iemand aan de balie kwam, een meisje met een sjaal zo helemaal om haar nek gebonden. En ja, ik heb haast, ik moet weg, er zat iemand op. Ik zei, ja, oké, maar hoe gaat het? Ja, goed, ik moet weg. Ik zei, maar wat is er, heb je het koud of zo, wat zit er onder je sjaal? Nee, nee, nee, nee.

Nou, dan hadden ze bijvoorbeeld hele spuitabcessen in hun nek. Maar dan deden ze die sjaal, want ze wilden dat niet laten, ze waren bang voor de behandeling. Nou, en dan zei ik, ik wil toch even zien wat er onder je nek zit. En, nou, dan zag je dus dat er wat mis was. Ze zei, ja, kom maar even mee naar binnen. En dan gaandeweg, wondbehandeling, vaak meestal eerst nat verbinden, dat het koelt enzovoort. Had je ingang voor een gesprek.

En ja, ook als, kijk, als iemand voor een lichamelijk onderzoek bij de arts kwam, ja, en je moet het bovenlijf ontbloten. Dan zie je al die prikgaatjes en dan zag je ook die abscessen of plekken waar mensen spoten enzovoorts.